ΕΝΑ ΒΑΘΥ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
Στον ιστορικό και δημοσιογράφο Περικλή Καπετανόπουλο, τον φίλο μου, που στην επέτειο της Μάχης της Κρήτης, τίμησε τον βετεράνο εκείνης της μάχης πατέρα μου Ιωάννη Καραβέλο.
Καπετανόπουλος Περικλής
Η συμβολή του 1ου Συντάγματος Ναυπλίου στη μάχη της Κρήτης. Η περίπτωση του στρατιώτη Ι.Καραβέλου.
Η συμβολή του 1ου Συντάγματος Ναυπλίου στη μάχη της Κρήτης. Η περίπτωση του στρατιώτη Ι.Καραβέλου.
«Η λεβεντιά 'ναι μια πληγή που πάντα αίμα τρέχει
θεέ μου και πώς τηνε βαστά εκείνος που την έχει»
(Κρητική μαντινάδα)
Πριν 81 χρόνια, στις 20 Μαίου 1941, άρχισε η αεραποβατική επιχείρηση του Γερμανικού Στρατού για την κατάληψη της Κρήτης.
Στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη, υπάρχει ένα σπάνιο έγγραφο, με αναφορά στην μάχη της Κρήτης και συγκεκριμένα, αφορά στρατιώτη του 1ου Συντάγματος Πεζικού (Ναυπλίου), με καταγωγή από την Αργολίδα που πολέμησε στην περιοχή των Χανίων (Κίσσαμος) και διακρίθηκε στις μάχες κατά των αλεξιπτωτιστών.
Οι άνδρες του 1ου Συντάγματος Πεζικού ήταν νεοσύλλεκτοι, πολλοί εξ΄αναβολής, οι οποίοι σχημάτισαν στο Ναύπλιο τον Μάρτιο του 1941, το 1ο Ανεξάρτητο Τάγμα Ναυπλίου, το οποίο στη συνέχεια μετονομάστηκε σε 1ο Σύνταγμα Πεζικού.
Πριν οι Γερμανοί καταλάβουν την αργολική πρωτεύουσα το Σύνταγμα μεταφέρθηκε με πλοία στην Κρήτη και του ανατέθηκε η άμυνα της περιοχής του Κισσάμου.
Το 1ο Σύνταγμα Πεζικού εντάχθηκε στην 2η Νεοζηλανδική Μεραρχία την οποία αποτελούσαν η αυστραλιανή 19η ταξιαρχία και η βρετανική 14η ταξιαρχία πεζικού. Δίπλα στα εννέα βρετανικά και αυστραλιανά τάγματα, πήραν θέση και το 1ο, 2ο, 6ο και 8ο (Ελληνικά) Συντάγματα Πεζικού και το Έμπεδο Χανίων.
Δυνάμεις του 1ου Συντάγματος απέκρουσαν επίθεση Γερμανών αλεξιπτωτιστών, καταστρέφοντας ένα λόχο που επιχείρησε να καταλάβει ύψωμα της περιοχής.
Στο 1ο Σύνταγμα Πεζικού υπηρετούσε και ο νεοσύλλεκτος στρατιώτης Καραβέλος Ιωάννης του Νικολάου από ένα μικρό χωριό της Αργολίδας, το Μοναστηράκι (Πρίφτιανη).
Πολέμησε στην Κρήτη τους Γερμανούς και όταν η αντίσταση των ελληνικών και συμμαχικών δυνάμεων κατέρρευσε και τα βρετανικά στρατεύματα εγκατέλειψαν το νησί, μπόρεσε να επιστρέψει με καΐκι στην Πελοπόννησο, μετά από πολλές περιπέτειες στη θάλασσα.
Για να έχουμε μια εικόνα, για τις δυνάμεις που αναμετρήθηκαν στην Κρήτη πρέπει να γνωρίζουμε ότι υπήρχαν ελληνικές δυνάμεις από 474 αξιωματικοί και 10.997 οπλίτες (Συντάγματα Πεζικού, Έμπεδα Τάγματα, Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, Σχολή Οπλιτών Χωροφυλακής). Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν περί τους 4.000 ένοπλοι πολίτες. Οι Βρετανοί είχαν στο νησί 1.512 αξιωματικοί και 29.970 οπλίτες.
Το σύνολο, δηλαδή των ελληνοβρετανικών δυνάμεων ήταν: 1.986 αξιωματικοί, 40.947 οπλίτες και πάνω από 4.000 ένοπλοι πολίτες και χωροφύλακες. Οι δυνάμεις αυτές διέθεταν 151 πυροβόλα εκ των οποίων τα 62 ήταν αντιαεροπορικά, 4 αντιαρματικά, 16 ελαφρά άρματα μάχης και 9 μέσα άρματα πεζικού. Αεροπορία στο νησί ουσιαστικά δεν υπήρχε. Η δύναμη που χρησιμοποίησαν οι Γερμανοί για την κατάληψη της Κρήτης στο σύνολό της είχε ως εξής: 22.750 άνδρες, 1.370 αεροσκάφη, 70 σκάφη για τη μεταφορά αποβατικών δυνάμεων και εφοδίων, υποστηριζόμενα από μικρό αριθμό ιταλικών αντιτορπιλικών και τορπιλακάτων.
Οι πάνω από 47.000 Ελληνοβρετανοί αντιμετώπισαν την έφοδο 23.000 Γερμανών. Κι όμως παρά τη διπλάσια, σχεδόν, αριθμητική τους δύναμη δεν μπόρεσαν να νικήσουν. Πού, άραγε, οφειλόταν αυτό; Οφειλόταν στο γεγονός ότι οι γερμανικές δυνάμεις ήταν πολύ πιο άρτια εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες έχοντας, απέναντί τους ένα στρατό αποτελούμενο σε μεγάλο μέρος από αγύμναστους και με ανεπαρκή εξοπλισμό. Ο κακός σχεδιασμός της άμυνας του νησιού βαρύνει την βρετανική διοίκηση, η οποία δεν ενδιαφερόταν να διατηρήσει την Κρήτη, διαθέτοντας μεγάλες δυνάμεις, από την Μέση Ανατολή.
Μετά τον πόλεμο, το 1946, ο πρώην στρατιώτης Ι. Καραβέλος υπηρετούσε ως δημόσιος υπάλληλος στο Υπουργείο Παιδείας. Η Στρατολογία, εν μέσω Εμφυλίου Πολέμου, ζήτησε από τον Ι. Καραβέλο να καταταγεί και πάλι στο στρατό ως «αγύμναστος» ή να εξαγοράσει την θητεία του.
Αυτός με την σειρά του, έψαξε και βρήκε τον διοικητή του 1ου Συντάγματος Πεζικού στη μάχη της Κρήτης, αντισυνταγματάρχη Σκορδίλη, ο οποίος του χορήγησε βεβαίωση, ότι πολέμησε τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές στη Κρήτη. Τελικά, η Στρατολογία δεν πείστηκε και συνέχισε να θεωρεί τον βετεράνο της μάχης της Κρήτης, παρά την βεβαίωση του διοικητή του ως αγύμναστο, και τον υποχρέωσε να εξαγοράσει την θητεία του.
Περικλής Δ.Καπετανόπουλος
δημοσιογραφος-ιστορικός
*Αντίγραφο του εγγράφου παραχωρήθηκε στο Μουσείο από τον Νίκο Καραβέλο, γιό του Ι.Καραβέλου.
